Các nhà khoa học đang phát triển một phương pháp vô cùng hứa hẹn có thể giúp bạn biết chính xác lúc nào bạn cần đến những viên thuốc kháng sinh.

Chúng ta đang ở trong cuộc khủng hoảng kháng sinh mà các chuyên gia y khoa đã cảnh báo từ vài năm trước. Trong khi được coi là thần dược của nền y học hiện đại, kháng sinh vẫn bị lạm dụng một cách vô tội vạ. Theo thống kê của các nhà khoa học Pháp, số lượng kháng sinh được sử dụng thừa lên tới 30%. Việc sử dụng bất hợp lý này dẫn tới khả năng kháng thuốc, nhờn thuốc của vi khuẩn và tạo ra những loại vi khuẩn cực nguy hiểm bởi chúng có khả năng phát triển DNA để kháng lại tất cả các loại kháng sinh hiện tại.

Để tránh tình trạng đối mặt với loại vi khuẩn không thuốc chữa, các nhà khoa học khuyến cáo các y sĩ cần kiểm soát kĩ lượng kháng sinh và tránh lạm dụng loại thuốc này khi kê đơn cho bệnh nhân của mình. Tuy vậy, khi định mức rõ ràng cho hàm lượng kháng sinh vẫn còn mơ hồ và chưa có quy định cụ thể thì việc kiểm soát không hề đơn giản.

Nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học tại Đại học Stanford (Anh) và Viện Nhi Trung ương Cincinnati (Ohio, Mỹ) đã cho thấy những dấu hiệu khả quan trong việc giải quyết vấn đề này. Theo như nghiên cứu, một bài xét nghiệm máu theo kiểu mới sẽ giúp xác định vấn đề nằm ở vi khuẩn hay nhiễm khuẩn virus. Trước đó, các nhà khoa học đã xác nhận kháng sinh chỉ có khả năng tiêu diệt vi khuẩn và vô tác dụng với virus. Do đó, biết được căn nguyên bệnh sẽ giúp người sử dụng thuốc không tốn công vô ích vào kháng sinh trong trường hợp gặp vấn đề với virus.

Xét nghiệm tập trung vào việc phân tích tế bào protein trong gen. Với trường hợp vi khuẩn là nhân tố gây bệnh, 4/7 tế bào protein sẽ hiện diện trong gen, trong khi con số này ở những trường hợp virus là 3/7. Bằng việc xác định số lượng tế bào, xét nghiệm có thể cung cấp chính xác căn nguyên bệnh và giúp các nhà khoa học dễ dàng hơn trong việc lựa chọn phương án điều trị.

Kết quả nghiên cứu này đã làm các nhà nghiên cứu kinh ngạc. Tiến sĩ Timothy Sweeney, trưởng nhóm nghiên cứu chia sẻ thêm về nghiên cứu trên tạp chí Sức khỏe và Y học: Độ chính xác đã được kiểm nghiệm lại sau xét nghiệm và tỉ lệ này lên tới 95%. Đây là con số cực kì ấn tượng với việc kiểm tra chỉ 7 loại tế bào protein.

Những nghiên cứu trước đó đã chỉ ra hàng trăm loại gen liên quan tới cơ chế hoạt động của vi khuẩn và virus. Điều này khiến các nhà khoa học lầm tưởng rằng quy trình xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân mất nhiều thời gian. Tuy vậy, bằng cách tổng hợp các kết quả trước đó, nhóm các nhà khoa học đứng đầu bởi tiến sĩ Timothy đã thu hẹp được con số này xuống còn 7 loại tế bào protein.

Theo trung tâm Dịch tễ học Trung ương tại Anh, có đến 1/3 trong tổng số 154 triệu đơn thuốc kháng sinh được kê ra mà không cần thiết. Những trường hợp này có thể do bác sĩ không nắm được rõ toàn bộ triệu chứng bệnh dẫn tới kê đơn sai nhưng cũng có những trường hợp không chắc chắn nguyên nhân gây bệnh và kê đơn theo tiêu chí “uống nhầm hơn bỏ sót”. Trên thực tế, tiếp nhận lượng lớn kháng sinh vào cơ thể không tốt cho sức khỏe bởi cơ thể phải thích ứng với sự xáo trộn hormone mà kháng sinh gây ra.

Theo tiến sĩ Sweeny, xét nghiệm sẽ sớm được ứng dụng và trở thành biện pháp xác định nguyên nhân gây bệnh hiệu quả. Tuy còn cần thử nghiệm thêm nhưng biện pháp này hứa hẹn sẽ cho kết quả khả quan. Tiến sĩ cũng cho biết thêm, thời gian xác định kết quả cần phải được cải tiến trong tương lai. Hiện tại, tổng thời gian xét nghiệm và phân tích kết quả kéo dài lên tới 4-6 tiếng. Với những trường hợp khẩn cấp, cần điều trị ngay lập tức, xét nghiệm sẽ không đảm bảo an toàn cho bệnh nhân bởi thời gian tiến hành quá lâu. Trong trường hợp xấu nhất, bệnh nhân phải chờ kết quả xét nghiệm có thể phải mắc phải nhiễm khuẩn huyết – hiện tượng xuất hiện 1 tiếng sau khi vi khuẩn xâm nhập vào máu. Một khi rút ngắn được quy trình xuống còn 1 giờ, chắc chắn phương pháp mới này sẽ giúp giảm tình trạng lạm dụng kháng sinh một cách tràn lan như hiện nay.