Theo Đông y thì lạc tính bình, vị ngọt. Nhân lạc có tác dụng dưỡng huyết, bổ tỳ, nhuận phế, hóa đàm, chủ trị các chứng bệnh như ho, thở gấp, người có thai bị phù, sản phụ thiếu sữa…

Không phải ngẫu nhiên mà lạc được người Trung Quốc đặt cho những cái tên thật đẹp như hoa sinh, quả trường sinh, đường nhân đậu… Các bộ phận của lạc dùng làm thuốc rất quý là cây, lá, củ, nhân và màng bọc ngoài của nhân, dầu lạc… có những tác dụng như dưỡng huyết, bổ tỳ, nhuận phế, hóa đàm và chữa được một số căn bệnh như thai phụ bị phù, loét dạ dày và hành tá tràng…

Thành phần dược lý:

Nhân lạc có các chất protein, chất dầu béo, amino acid: lecithin, purin, alkaloid, calcium, phosphore, sắt. Chất lysin trong hạt lạc có tác dụng phòng ngừa lão suy sớm và giúp phát triển trí tuệ của trẻ em. Acid glutamic và acid aspartic thúc đẩy sự phát triển tế bào não và tăng cường trí nhớ, ngoài ra chất catechin trong lạc cũng có tác dụng chống lão suy. Vitamin E, cephalin và lecithin có trong dầu lạc có thể phân giải cholesterol trong gan thành bile acid và tăng cường sự bài tiết chúng, giúp làm giảm cholesterol trong máu, phòng ngừa bệnh xơ cứng động mạch và bệnh ở mạch vành tim, thúc đẩy tế bào não phát triển; ngăn ngừa sự lão hóa của da, làm đẹp và khỏe da. Màng bọc ngoài của nhân lạc có tác dụng chống sự hòa tan của fibrin, thúc đẩy công năng tạo tiểu cầu của tủy xương, rút ngắn thời gian chảy máu, do đó có tác dụng cầm máu tốt. Trong vỏ cứng của củ lạc có chất luteolin có tác dụng hạ huyết áp, chất beta – stosterol có tác dụng hạ mỡ máu.

Một số bài thuốc chữa bệnh

Ho đờm nhiều: Nhân lạc 30g, nấu chín nhừ cho vào trong 30g mật ong, ngày ăn 2 lần.

Ho lâu ngày không khỏi: Nhân lạc, táo tàu, mật ong, mỗi thứ 30g sắc lấy nước, ngày uống 2 lần.

Ho lâu ngày, khí đoản, đờm ít: Nhân lạc 15g, hạnh nhân ngọt 15g, giã nát, mỗi lần làm 10g, thêm mật ong lượng vừa phải, hòa với nước sôi ăn.

Viêm khí quản mạn tính: Dùng vào buổi sáng và tối, mỗi lần ăn 30g lạc.

Tiếng nói khàn: Nhân lạc (để cả màng mỏng ngoài nhân) 60-100g, nấu ăn. Ngày ăn một lần, hoặc cho mật ong lượng vừa phải vào ăn cùng càng tốt.

Tăng huyết áp:

– Nhân lạc để cả màng mỏng ngoài nhân, ngâm trong giấm, bịt kín miệng lọ, ăn sau khi ngâm 1 tuần, mỗi lần ăn 10 hạt, ngày ăn 2 lần.

– Vỏ cứng củ lạc, mỗi lần 125g, nấu lấy nước uống hoặc nấu vỏ lạc nghiền vụn, lấy nước uống mỗi lần 10g, ngày uống 3 lần.

– Lá lạc, thân cây lạc non, mỗi thứ 30g, sắc lấy nước uống, ngày 1 thang.

Bạch cầu giảm:

– Màng mỏng bọc nhân lạc 10g, táo tàu 10 quả, nấu ăn.

– Nhân lạc, ý dĩ nhân (hạt bo bo), đậu đỏ loại nhỏ hạt, táo tàu, mỗi thứ 30g, nấu ăn, ngày 1 thang.

Thiếu máu:

– Nhân lạc 100g, táo tàu, đường đỏ, mỗi thứ 50g; nấu nhừ lên ăn, ngày 1 thang.

– Nhân lạc, đậu đỏ, đậu xanh, mỗi thứ 30g; đường đỏ, đường trắng, đường phèn, mỗi thứ 10g; nấu nhừ ăn, mỗi ngày 1 thang.

– Nhân lạc, hạt sen (bỏ vỏ và tâm sen), mỗi thứ 30g; cẩu khởi 15g, táo tàu 9 quả, đường đỏ lượng vừa phải, cho 300ml nước vào nấu cách thủy cho nhừ, ngày ăn 1-2 lần.

Loét dạ dày và hành tá tràng:

– Lạc nhân 100g, nấu lẫn với thịt lợn hoặc trứng gà để ăn. Mỗi buổi sáng sau khi đánh răng, rửa mặt, ăn 2 thìa lạc đã nấu, nửa giờ sau bắt đầu ăn sáng, dùng liên tục như vậy 1-2 tuần là thấy rõ kết quả.

Đi tiểu ra máu do vận động nhiều:

– Lạc nhân, hạt sen (bỏ vỏ cứng và tâm sen) mỗi thứ 30g; Nấu sôi xong cho lửa nhỏ hầm thật nhừ, sau đó 1 thìa đường vào đun tiếp, một lúc sau đem ăn, 2 ngày ăn 1 lần.

– Màng mỏng bọc ngoài nhân lạc khoảng nửa chén con, đem rang khô, nghiền vụn, hòa nước uống ngày 1-2 lần.

Di tinh: Màng mỏng bọc ngoài nhân lạc 6g, nấu lấy nước uống, ngày 2 lần.

Đau khớp: Rễ cây lạc 60g, nấu với ít thịt lợn nạc thật nhừ để ăn.

Viêm mũi: Lạc nhân 30g, nấu chín, cho thêm ít đường phèn ăn hết trong ngày, ăn liền trong 2 tuần như vậy là một liệu trình.

Món ngon từ lạc

Lạc nấu chân giò lợn: Lạc nhân 150g, móng giò lợn 1 cái. Rượu mùi, muối tinh, bột hồ tiêu, gừng, canh thịt.

Lấy lạc nhân bỏ tạp chất rửa sạch. Móng giò lợn rửa sạch, sau khi bỏ lông, ngâm vào nước một lúc vớt ra. Cho móng giò lợn vào nồi, lạc, rượu mùi, muối bột hồ tiêu, gừng, hành, canh thịt, để lửa to đun sôi, sau đó để lửa nhỏ hầm đến khi thịt chín nhừ, bỏ hành gừng, ra là được.

Món canh này làm từ lạc nhân chứa protein, chất béo, axit amin, và nhiều loại vitamin, có tác dụng dưỡng huyết bổ tỳ, nhuận phế hóa đờm, cầm máu, nhuận tràng thông tiện, kết hợp với móng giò lợn bổ huyết, thường dùng với phụ nữ sau sinh ít sữa, hoặc thể suy thiếu máu. Ngoài ra, lớp áo ngoài của lạc có tác dụng cầm máu, có thể dùng với những bệnh xuất huyết, còn có thể dùng với bệnh tiểu cầu giảm gây ban xuất huyết.

Lạc nhân táo đỏ: Táo đỏ 50g, lạc nhân 100g. Phụ liệu: Đường cát đỏ 50g. Lấy táo đỏ rửa sạch ngâm trong nước ấm. Lấy lạc nhân cho nước vào nấu, sau khi nguội lấy vỏ đỏ ra. Lấy vỏ táo đỏ và lạc cho vào nước lạc nấu. Lại cho 500ml nước để lửa nhỏ đun 30 phút với vỏ đỏ lạc nhân ra, cho đường cát đỏ vào quấy đều hòa tan, lấy nước uống.

Tác dụng: Bổ khí kiện tỳ, sinh máu cầm máu. Có thể phụ trợ thiếu sắt, thiếu máu, bệnh tiểu cầu giảm, cho người ung thư sau hóa trị, xạ trị.

Lạc đậu đỏ hồng bì: Lạc nhân 90g, đậu đỏ 90g, hồng bì táo 90g, sắc kỹ 1 ngày uống vài lần.

Chữa mất sữa, thiếu sữa: Lạc nhân 90g, chân lợn 1 cái (dùng chân trước), ninh kỹ ăn.

Chữa viêm thận: Lạc nhân 125g, đỗ răng ngựa sống 250g, cho đường đỏ vừa đủ. Đỗ răng ngựa, lạc nhân cùng cho vào bình sứ, cho 3 bát nước to vào ngâm, đặt lên bếp đun lửa nhỏ (nước cho 1 lần đủ, lửa không được to), đợi vỏ đỗ răng ngựa trong bình tan ra, khi màu nước vẩn đục, có thể uống. Sau khi uống lượng tiểu tăng nhiều, cũng có thể dùng vỏ lạc nhân, táo đỏ, sắc uống thay trà, uống liên tục 7 ngày trị viêm thận phù thũng.

Chú ý:

– Những người có thể hàn thấp đình trệ và tiêu chảy kiêng ăn lạc.

– Nếu ăn nhiều lạc rang quá sẽ dễ bị động hỏa (người cồn cào khó chịu, dễ cáu giận).

– Tuyệt đối không ăn lạc đã bị nấm mốc.