Trải qua bao sóng gió thăng trầm, cổ nhân đã đúc kết cho mình nhiều bài học quý báu trong cách nhìn việc, nhìn người và qua bao đời đến nay vẫn còn cực kỳ hữu dụng.

Tục ngữ có câu: “Thức lâu mới biết đêm dài, chơi lâu mới biết là người cố nhân”. Trong vấn đề nhìn người, cần phải có thời gian để quan sát, kiểm chứng mới có thể đánh giá đúng bản chất của một người. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng có đủ thời gian để hiểu rõ về ai đó. Để nhìn người một cách chuẩn xác cần phải có một tri thức nhất định, đây cũng là điều mà người xưa vẫn dày công nghiên cứu. Trong lịch xử xưa nay, những người nhờ trí tuệ, biệt nhãn nhìn người mà thành công, dựng nên cơ nghiệp quả là có không ít. Vậy đâu là tinh hoa trong nghệ thuật nhìn người của cổ nhân?

1. Dùng “thời gian”

Con người vốn vì lợi ích sinh tồn, đa số đều mang trên mình một chiếc mặt nạ. Khi gặp bạn, họ thường đeo một chiếc mặt nạ giả. Đây là một hành vi có ý thức. Những chiếc mặt nạ chỉ thể hiện ra các góc độ mà bạn thích. Nếu bạn chỉ căn cứ vào những điểm này mà phán đoán sự tốt xấu của một người, từ đó quyết định mức độ giao tiếp với người đó thì bạn có thể mắc phải sai lầm.

Tục ngữ có câu: “Thức lâu mới biết đêm dài, chơi lâu mới biết là người cố nhân”. Thông thường, con người dù có che giấu tính cách của mình thế nào rồi cuối cùng sẽ lộ ra bộ mặt thật. Vì đeo mặt nạ là một hành vi có chủ ý nên lâu ngày sẽ tự mình cảm thấy mệt mỏi, do vậy không còn cách nào khác cuối cùng đành tự tháo mặt nạ, từ đó tính cách thật cũng lộ ra. Nhưng người đó không hề biết rằng bạn đang kề bên bình tĩnh quan sát.

Dùng thời gian để nhìn người tức là sau lần gặp đầu tiên, cho dù giữa bạn và người đó “Mới gặp mà như đã quen thân nhau từ lâu!” hay là “Không hiểu sao mình chẳng thích người này!” thì cũng cần phải dành ra một khoảng trống, không nên để cho yếu tố tình cảm chủ quan tốt xấu được chen vào. Sau đó mình sẽ bình tĩnh quan sát hành vi của đối phương.

Có thể nói, có người ngay từ lần tiếp xúc thứ hai, thứ ba đã bị ta hiểu thấu bên trong. Nhưng cũng có người mà chơi với họ 2 – 3 năm, con người thật của họ vẫn còn nằm trong vòng “bí mật”. Họ có tài che giấu hoặc có cái gì đó sâu kín bên trong làm cho ta không thể nào hiểu rõ được. Do vậy tiếp xúc với người lạ, giống như tiếp xúc với một miền đất mới, không nên quá vồn vã, nên lùi vài bước, dành cho mình thời gian để nghe ngóng, quan sát. Đây là cách bảo vệ bản thân tối thiểu nhất mà bạn cần phải làm.

Theo cổ nhân, mẹo dùng thời gian để nhìn người thường rất dễ để nhận ra mấy loại người dưới đây:

– Người nói dối: Nói dối lâu, sau đó sẽ lộ ra kẽ hở từ đầu đến cuối. Dùng “thời gian” chính là công cụ sắc bén để kiểm nghiệm những lời nói dối đó.

– Người không thành khẩn: Vì anh ta không thành thực, do vậy lúc đầu rất nhiệt tình, sau đó lại thờ ơ. Lúc đầu thân thiện, sau lại xa lạ.

– Người lời nói không đi đôi với hành động: Loại người này nói và làm là hai chuyện hoàn toàn khác nhau. Dùng “thời gian” để nhìn nhận có thể phát hiện ra sự không đồng nhất trong lời nói và hành động.

Dùng “nghe ngóng”

Dùng thời gian để nhìn người cũng có điểm tốt, nhưng cũng có lúc không đáp ứng được yêu cầu cấp bách: chỉ qua một vài ngày phải quyết định có nên hợp tác với một người nào đó hay không thì phải làm sao?

Gặp phải tình huống này, có người hoàn toàn dựa vào trực giác của mình: cho rằng tốt là tốt, không tốt là không tốt. Liên quan đến trực giác, có người khá chính xác, nhưng tính nết của con người là vô cùng đa dạng, cái đúng với người này chưa chắc đúng với người khác; cái đúng trong quá khứ chưa chắc đúng trong tương lai. Vì trạng thái tâm sinh lý của con người bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh lúc gặp gỡ, tiếp xúc với nhau, nên có thể trực quan của bạn bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh. Trong trường hợp này nếu hoàn toàn dựa vào trực giác sẽ rất nguy hiểm.

Cách thức nhìn người bổ ích mà ta có thể dựa vào là nghe ngóng từ mọi phía. Con người ta luôn phải giao tiếp với người khác, đồng thời bản tính dễ bị lộ ra bởi người thứ ba không liên quan. Nếu bạn nghe từ bạn thân của anh ta thì đương nhiên bạn chỉ nghe những lời nói tốt. Nếu nghe từ những đối thủ của anh ta, bạn sẽ nghe được những lời nói xấu. Tốt hơn hết là bạn nên hỏi những người không có quyền lợi hay lợi ích gì khi quan hệ với anh ta, không nhất định phải là đồng nghiệp, mà có thể là bạn cùng lớp, cùng xóm… ai ta cũng có thể hỏi.

Khi mà không có sự hiện diện của đối thủ trên vũ đài thì chiếc mặt nạ kia sẽ được gỡ xuống, lúc đó mọi người đều có cơ hội nhìn thấy bộ mặt của anh ta. Đáp án của mọi người sẽ có sự chênh lệch vì mỗi người đều có cách nhìn nhận tốt xấu không giống nhau. Bạn có thể tập hợp những điều nghe thấy lại, tìm ra những điểm tương đồng nhất, qua đó bạn sẽ có thể hiểu một cách khái quát về tính cách thật của anh ta. Điểm tương đồng giữa các nhận xét cũng có thể là điểm chủ yếu trong tính cách của anh ta.

Lẽ đương nhiên nghe ngóng cần có kỹ xảo. Hỏi quá trắng trợn sẽ làm đối phương hoài nghi, không dám nói thật với mình. Tốt nhất là dùng phương pháp nói chuyện rồi dần gợi chuyện để hỏi, kỹ năng này ta cũng cần phải luyện tập. Chúng ta thường nói “rau nào sâu nấy”, “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”. Điều này có nghĩa là người như thế nào sẽ chơi với người thế nấy. Cách nhìn nhận và quan điểm sống của những người bạn chơi cùng nhau phải có những điểm tương đồng thì họ mới có thể chơi với nhau.

Ngoài ra, ta còn có thể nghe ngóng tình hình trong gia đình anh ta. Hãy xem anh ta cư xử với cha mẹ như thế nào, đối với anh chị em, vợ chồng, con cái ra sao, đối với hàng xóm như thế nào để đóan biết.

Dùng “lòng chân thành, hướng thiện”

Trong cuộc sống, con người chúng ta dường như đang đeo những chiếc mặt nạ để đóng những vai khác nhau và biểu diễn trên sân khấu cuộc đời. Do đó, kẻ tiểu nhân thì đeo mặt nạ của người quân tử. Kẻ ác đeo mặt nạ của người lương thiện. Kẻ háo sắc đeo mặt nạ của người đoan chính, tử tế. Đây cũng là điều khiến xã hội dần rối loạn và gây ra nhiều hậu quả khôn lường.

Con người dần dần tự mình đánh mất bản thân. Chúng ta nên hướng thiện, hữu xạ tự nhiên hương. Nếu chúng ta hành xử không đúng, thì dù có tài ngụy trang đến đâu vẫn sẽ bị phát hiện.

Chính vì thế, khi nhìn người hãy xuất phát từ sự chân thành, thái độ hướng thiện để có thể dung hòa mọi thứ. Cuộc sống sẽ trở nên nhẹ nhàng, thư thái hơn khi tâm chúng ta thanh tịnh, hướng tới những điều tốt đẹp.

Nhìn người từ mọi góc độ

Cách nhìn phiến diện, một chiều khó mà lột tả được toàn bộ tính cách, bản chất của một con người. Vậy nên, nhìn người từ mọi góc độ, mọi khía cạnh hay lập trường để có được cái nhìn tổng quan, sự đánh giá xác đáng nhất.

Vẻ ngoài của mỗi người cũng phản ánh phần nào nét đẹp nội tâm bên trong, vì “tâm sinh tướng”. Nhưng đó chỉ là phần ít ỏi, để biết được bản chất con người là tốt hay xấu, nhân đạo hay gian ác, cần xem hành động, đối xử của người ấy với mọi người xung quanh như người thân, bạn bè, hàng xóm, đồng nghiệp, cấp trên, cấp dưới…

“Sông sâu biển thẳm dễ dò, nào ai lấy thước mà đo lòng người” – trên đây là những mẹo nhìn người cực chuẩn của cổ nhân nhưng vẫn vẹn nguyên giá trị cho đến muôn đời sau là vậy!

Theo Thethaovanhoa.vn